Türkiye’nin pestil ve kömesi Gümüşhane’den

Gümüşhane’de geçmiş yıllarda sadece kış aylarında yöre halkı tarafından çerez olarak tüketilen pestil ve köme sektör haline geldi. Gümüşhane Tarım ve Orman İl Müdürü ile üreticiler Web Tarım Tv’ye hem pestil ve kömbenin yapılışını hem de sektörün durumunu anlattı.

Haber : Mustafa Meral

Pestil ve köme deyince akla gelen illerden biri Gümüşhane.Yıllar önce evlerde çerez olarak tüketilen pestil ve köme şimdi ise sektör haline geldi. Dünyaya açılan Gümüşhane pestil ve kömesi 28 işletmede, yıllık 5 bin ton üretimle gerçekleşiyor.

Gümüşhame Tarım ve Orman İl Müdürü Edip Birşen, “Pestil ve kömenin ilimizde ilk üretildiği tarih bilinmemekte birlikte çok eski tarihlere dayandığı tahmin edilmektedir. Gümüşhane’de geleneksel olarak zati ihtiyaç olarak evlerimizde yıllardan beri pestil köme üretilmektedir. Son yıllarda Bakanlığımızın sağlamış olduğu yüzde 50 hibeli kırsal kalkınma yatırımları projesinde vermiş olduğu yüzde 50 hibelerle 28 işletmemiz bölgemizde hem istihdama hem de katma değere ciddi katkı sağlamaktadır. Gerek yurt içine gerek yurt dışına satışlar ilimizden devam etmektedir. Pestil ve köme yurt içinde ve yurt dışında aranan lezzetler ve aranan tatlılar haline gelmiştir. İlimizde bu konuda yetişmiş personelin olması dolayısıyla sektör Bakanlığımızın vermiş olduğu hibelerle gelişmektedir. Sektörün en büyük ihtiyacı olan hammaddesi ceviz ve dutun yaygın bir şekilde ilimizde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ancak artan bu üretim miktarına ceviz ihtiyacını karşılamak amacıyla da Bakanlığımızın 2014 yılında hazırlamış olduğu ceviz eylem planı ile 100 bin ceviz fidanı toprakla buluşturduk. Yaklaşık 5 bin dönüm alana ceviz dikimi yaptık.  Bu yıl 2015 yılında diktiğimiz ceviz fidanlarından ürün almaya başladık. Hedefimiz 2023 yılına kadar 100 bin ceviz fidanı daha dikmektir.  Amacımızın Sektörün ihtiyacı tamamen ilimizden karşılamak hatta ilimizden diğer iller ceviz satışını gerçekleştirmektir.  Böylece üretime başlanması ile birlikte 60 milyon TL lik Gümüşhane tarımsal hasılasına katkı yapacaktır” dedi.

Gümüşhane Pestil ve Köme Üreticileri Derneği Başkanı  Abdulbaki Kara de sektörde an itibariyle 28 işletme olduğunu belirtti, “Türkiye’de pestil ve köme denince akla gelen ilk şehir olmanın gururunu yaşıyoruz. Pestil kömenin anavatanı ve başkentiyiz. Yıllık 5 bin top üretim kapasitesi ile Türkiye’nin bu anlamda üretim gücüyüz. Sektörümüzün büyümesi ile birlikte ilimizde son yıllarda meydana gelen hammadde açığımızın 4 yıldır Tarım il müdürlüğümüzün bünyesinde yapılan çalışmalar neticesinde ceviz ağaçlarımız hemen hemen meyve vermeye başlamak üzereler. Sektörümüz çok kısa bir zaman içerisinde kendi cevizini üreten bir noktaya gelecek. İlimizde üretilen cevizi tamamı yerli bir ürün üretmeyi planlıyoruz.

Gümüşhane olarak kullandığımız hammaddenin tamamını kendi şehrimizden elde ederek daha kaliteli daha üst düzey ürünler üreterek daha katma değerli ürünler üretip hem ilimiz ekonomisine katma değer sağlamak istiyoruz.  İlimizdeki bu anlamda sektörümüze bağlı çalışan sayısında buna bağlı olarak artacağını düşünüyoruz” ifadelerinde bulundu.

Ayrıca Kara, “Sektörümüz her geçen gün büyüyor.  Devletimizin özellikle kırsal kalkınma destekleri kapsamında her geçen yıl fabrikalarımıza bir fabrika daha ekleniyor. Bu anlamda kırsal kalkınma yatırımlarının çok isabetli yatırımlar olduğunu görüyoruz. Çünkü bir fabrika yapımında yüzde 50 hibe desteği çok önemli.Özellikle Gümüşhane gibi kalkınmada öncelikli iller açısından çok çok önemli. Bu anlamda devletimizin vermiş olduğu desteklemeleri çok önemsiyoruz ve bu desteklerin artarak devamını talep ediyoruz.  Sektör olarak Türkiye’nin 81 iline ticaret yapıyoruz. Buna ilaveten yurtdışına satışlarımızda hızlı bir şekilde devam ediyor. Firmalarımızda yaklaşık 3-4 firmamız yurtdışına ihracat yapıyor” dedi.
 
Kentte ticari olarak ilk üretime başlayan fabrikalardan birininYönetim Kurul Üyesi Nurcan Özdemir ise  pestil ve kömenin Gümüşhane'nin bir geleneği ve ekonomik katkısı olduğunu söyledi. Özdemir, “Pestil ve köme kışları yenilecek bir eğlence yiyeceği haline gelmiş. Abim Kaya Büyükbayraktar pestil ve kömeyi sektör haline nasıl getirebiliriz' diye düşünmeye başladı. Gümüşhane'de ilk defa kış ayında kuru dut kullanarak üretmeye başladık. Küçük fırınlarda brülörlerle üfletilerek kurutma işlemi yapmaya çalıştık.  Olumlu sonuç alınca da sektör halinle getirdik. Böylece Gümüşhane’de iş hacmi haline geldi Tarım ve Orman Bakanlığının Kırsal Kalkınma desteklemelerinden yararlandık. Türkiye’nin dört bir tarafının yanı sıra yurt dışına da pestil ve köme ihraç ettiklerini belirten Özdemir, "Gümüşhane denilince akla Pestil Köme geliyor. Ürün Gümüşhane'nin tanıtım yüzü oldu. Yurt dışında bu algı oluşmaya başladı. Bu durumla da gurur duyuyoruz. Ürünün gitmediği yer yok. Bin 500 yüz bayii ağımız var. Bunun dışında yurtdışı ağımız var. Birçok Avrupa ülkelerine Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, Amerika'ya, Lübnan Suudi Arabistan’a gönderim sağladık. Ayrıca Rusya ile de bir bağlantı kurmak üzereyiz. Hemen hemen Dünya’ya da açılmış durumdayız” diye konuştu.
 
2014 yılında şirketin temellerini atan pestil ve köme üreticisi Umut Yaşar Doğan da “2015 yılında İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün Kırsal Kalkınma Yatırım Destekleme programı kapsamında binamızın ve Alet ekipmanımızın yüzde 50 hibeli desteğinden yararlandık. Bir yıl geçtikten sonra kapasitemiz yetmediğinden dolayı 2017 yılında tekrar kapasite artırımına giderek Tarım il müdürlüğünün diğer kırsal kalkınma yatırımından projemizi tamamladık.  Türkiye’nin yüzde 95 pestil ve kömesini Gümüşhaneden gönderilmektedir. 81 ilin tüketicilerine ürünlerimizi sunmaktayız. Herkes tarafından da beğeniliyor ve talep görmektedir. Pestil kömemiz tamamen bir doğal enerji kaynağıdır. İçerisinde bal süt karışımı ile oluşup içerisine ceviz ve fındığı da ekleyerek tamamen doğal enerji haline getirdiğimiz bir gıda maddesidir. Bunu tüketicilerimiz kış aylarında tükettiğinde hastalıklara yakalanma riski azalmaktadır” dedi.