Tarlalar güneşle sulanıyor

GAP’ın gözbebeği Şanlıurfa’da birçok başarılı çalışmaya imza atan bir kurum var. GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Enstitü Müdürü İbrahim Halil Çetiner, mobil güneş pili, ata tohumları, geliştirilen yeni çeşitler hakkında Web Tarım TV’ye özel açıklamalar yaptı.

Haber: Neslihan AKTAŞ
Kamera - Drone: Tolga URUN
Fotoğraf: İbrahim BAĞCI
 
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü yaptığı çalışmalarla bölge tarımına önemli katkılar sağlayan değerli kurumlardan biri.

GAP’ın gözbebeği Şanlıurfa’da çalışmalarını sürdüren kurum; bitkisel üretim, çeşit geliştirme, ıslah projeleri, hayvancılık, sulama gibi pek çok konuda teknolojiyle tarımı buluşturarak başarılı çalışmalara imza atıyor.

Müdürlüğün çalışmaları hakkında bilgi veren GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü İbrahim Halil Çetiner, kurumun 1976’dan günümüze GAP bölgesine hizmet verdiğini söyledi.

Çetiner, “Bu bölgede hem bitkisel hem hayvansal Ar-Ge faaliyetlerini yürütüyoruz. Özellikle sulamada ülkesel görevlerimiz var. Sulamaya açılan bir bölge olduğun için GAP bölgesi daha çok sulama üzerine çalışmalarımız devam ediyor. Islah çalışmalarımız hem hayvansal ıslah ivesi koyunlarının ıslahı hem de bitkisel ıslah çalışmalarımız devam ediyor. İşte buğday, baklagil, pamuk ve soya gibi bitkilerin bu bölgeye uygun olan çeşitlerinin ıslahını yapıyoruz, adaptasyonunu yapıyoruz.” dedi.
 
Tarımsal Araştırma Enstitüsü Şanlıurfa merkezde 6 farklı lokasyonda çalışmalarını sürdürüyor. Geçtiğimiz günlerde Emine Erdoğan Hanımefendi’nin katılımıyla gerçekleştirilen Yerel Tohum Buluşması’na ev sahipliği yapan Talat Demirören Araştırma İstasyonu kurumun en önemli tesislerinden birisi.

Adını bir tarla gününden dönerken görev şehidi olan Talat Demirören’den alan istasyonda pek çok Ar-Ge ve ıslah çalışması yürütülüyor.

Teknolojiyle tarımı buluşturan pek çok çalışmanın yürütüldüğü istasyonda son 5 yıldır üretilen teknolojilerin çoğu patent almış.

Harran Ovası’nın ortasında 500 dekarlık bir alanda faaliyet gösteren istasyonda ata tohumlarının yetiştirildiğini vurgulayan Çetiner, “Biz orada bazı yeni inovatif faaliyetlerimizi de yapıyoruz. Tarımdaki yeni gelişmelerde teknolojik gelişmelerde öncülük etmek istiyoruz. Son 5 yıldır ürettiğimiz yeni teknolojiler patent aldı. Mesela mobil güneş pili projemiz dünyada bir ilk olarak patente layık görüldü. Mobil olması, traktörün arkasına bağlanıp çekilebilmesi, katlanabilir olması ve güneşi her yönüyle takip ediyor olabilmesi, 14 saat güneşten faydalanabiliyor olabilmesi yönüyle patente layık görülen bir çalışma.” ifadesini kullandı.

Bölgedeki sulama kanallarıyla güneş enerjisini buluşturan bir proje ile güneşten en verimli şekilde faydalandıklarını dile getiren Çetiner çalışmanın detaylarını şöyle anlattı.

“Sulama kanallarının üzeri büyük bir alan. Bu alanı kullanabileceğimiz bir proje geliştirdik. Maddi olarak GAP idaresi tarafından desteklendi. Bu projemizde de sulama kanallarının üzerini güneş pilleriyle kapladık. Sulamanın serinletici etkisi güneş enerjisinin verimini olumlu yönde arttırdı. Üstü açık olan kanallardan buharlaşmanın önüne geçilmiş oldu. Buharlaşmayla su kayıpları azalmış oldu. İklim değişikliğine etki ediyor bu buharlaşma. Mardin kanalı, 210 kilometre 36 metre genişliğinde Şanlıurfa’dan Mardin’e uzanan büyük bir nehir akıyor ve bu kanalın üstü boş.  Bunu güneş enerjisiyle değerlendirebiliriz. Çocuk ölümlerini azaltma konusunda da faydası olacağını düşünüyoruz. Güneş panelleriyle sulama kanallarının üzerini kapatma bir pilot proje olarak yola çıktı. Bu projenin de dünyada bir ilk olduğunu gördük ve sonuçlarını bekliyoruz.”  

Enstitünün 6 farklı lokasyonunda 9300 dekar arazide hem Ar-Ge faaliyetleri yürütülüyor hem de tescil ettirilen çeşitlerin üretimi yapılıyor.

Yaz döneminde pamuk, kış döneminde ise buğday çalışmalarına yoğunlaştıklarını belirten enstitü Müdürü İbrahim Halil Çetiner, buğdayla ilgili şu açıklamaları yaptı: “Bölgemiz pamuk bölgesi. Pamukta ıslah çalışmalarının ve Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülüyor olması önemli. Yeni Türk çeşitlerin olması önemli. Pamukta 5 çeşidimiz geçen yıl tescil edildi. Bu yıl da yine çok etkili çok iyi pamuklarımız var. Yani piyasada rağbet görecek artık yabancı firmaların çeşitleriyle rekabet edebilecek yeni çeşitlerimiz geliyor. İnsan beslenmesinin en önemli kaynağı buğday ve kendine yeten bir tarım ülkesi olmak demek buğdayla başlıyor. Buğday üretemiyorsanız, buğdayınız yoksa, buğdayda dışa bağımlıysanız siz kendinize yeten bir ülke değilsiniz. Ondan sonra diğerleri gelir. Buğday, pamuk, mercimek, nohut… Bu şekilde devam ediyoruz.”

GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün Ar-Ge çalışmalarının yanında çiftçilere bitki sağlığı konusunda da hizmet verdiğini belirten Enstitü Müdürü Çetiner, “Çiftçi bazı hastalıkları, zararlıları, yabancı otu gördüğü zaman bize getiriyor. Onlara bu anlamada hizmet veriyoruz. Bölgenin referans laboratuvarı olan toprak su laboratuvarımızda da toprak analizleri, gübre analizleri, su analizleri konusunda bölgeye hizmet veriyoruz.” dedi.