Tarım arazilerini büyütme kolaylaşacak

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, devletin belirlenen ölçeğin altında kalan arazileri satın alarak ölçek büyütmek isteyen vatandaşlara cazip şartlarda kredi desteği vereceğini açıkladı.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, tarım arazilerinin ölçeklerinin büyütülmesine ilişkin vatandaşın, belirlenen ölçeğin altında kalan arazileri satın alarak ölçek büyüklüğüne getirmek istediği durumlarda devletin cazip şartlarda krediyle destek vereceğini açıkladı. Mirmahmutoğulları bu sayede arazi ölçeğinin büyütüleceğini ve bir daha da bölünmeyeceğini ifade etti.

Mirmahmutoğulları, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve Türk Medeni Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na ilişkin açıklamalarda bulundu. Tarım arazilerinin ölçek büyüklüğünün, ABD'de 1980 dekar, İngiltere'de 550 dekar, Fransa'da 430 dekar, Almanya'da 420 dekar, İspanya'da 240 dekar olduğunu anlatan Mirmahmutoğulları, Türkiye'de ise tarım arazilerinin ölçek büyüklüğünün, 2002 yılı TÜİK verilerine göre 59 dekar olduğunu, bu arazilerin ortalama 7 parselden oluştuğunu söyledi. Mirmahmutoğulları, "O tarihten bu yana daha da küçüldü, parsel sayısı daha da arttı. Bir parsel 7 parçaysa 10 dekar bile gelmiyor. Türkiye'de şu anda parsel sayısı 30 milyon" diye konuştu.

Cazip Bir Kredi Olacak

Tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesinin devam etmesi halinde gelecekte Türkiye'de tarım yapılamayacağına dikkati çeken Vedat Mirmahmutoğullları, ölçek büyüklüğü altındaki tarım arazilerinin ölçek büyüklüğüne taşınması için kredi mekanizmasının devreye sokulacağını bildirdi. Bunun bir tür "arazi edindirmeyi amaçlayan bir yapı" olduğuna dikkati çeken Mirmahmutoğulları, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Cazip bir kredi olacak. Amaca hizmet eden tedbirler yönetmeliğe konulacak. Vatandaş, belirlenen ölçeğin altında kalan arazileri satın alarak ölçek büyüklüğüne getirmek isterse, devlet cazip şartlarda krediyle ona destek verecek. Böylece arazi ölçeği büyütülecek, bir daha bölünmeyecek."

TBMM gündeminde bulunan tasarının yasalaşmasının ardından yönetmelik hazırlayacaklarını bildiren Mirmahmutoğulları, işletme arazilerinin bölünmemesi için ölçek büyüklüğüne ilişkin düzenlemeye gidileceğini de sözlerine ekledi.

Tasarı'nın Getirdikleri

Tarım arazilerinin miras yolu ile bölünmesinin önüne geçmek amacıyla hazırlanan tasarıya göre, tarımsal işletmeler, bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asgari büyüklüklerin altında bölünemeyecek.

Tarımsal işletmeye ait tarımsal arazilerin mülkiyetinin devri konusunda mirasçıların, mirasın açılmasından sonra 1 yıl içerisinde anlaşabilmelerine ilişkin düzenleme içeren tasarıya göre, miras devir işlemlerinin, mirasın açılmasından itibaren bir yıl içinde tamamlanmaması durumunda, Bakanlığın devir işlemlerinin yapılması amacıyla sulh hukuk mahkemesinde dava açabilmesi olanağı getiriliyor.

Bu durumda işletmenin sulh hâkimi tarafından belirlenen ehil mirasçıya tarımsal değeri üzerinden devri, ehil mirasçı bulunmaması halinde en yüksek teklifi veren istekli mirasçıya devri, mirasçıların istekli olmaması durumunda ise satışı sağlanacak.

Halen mevcut uygulamadaki, mutlak, marjinal ve özel ürün arazilerinde 20 dekar, dikili tarım arazilerinde 5 dekar ve örtü altı tarımı yapılan arazilerde 3 dekar olarak belirlenen parsel büyüklükleri korunacak. Bu büyüklüklerin altında yeni parsel ve pay oluşturulamayacak.

Mirasçılara devri yapılan işletmeye ait tarım arazilerinde 20 yıl içerisinde tarım dışı kullanım izni ile değerinde artış meydana gelmesi durumunda, değer artışındaki fark diğer mirasçılara payları oranında işletmeyi devir alan mirasçı tarafından ödenecek.

Tarımsal işletmeyi alan mirasçı, diğer mirasçılara miras paylarının bedelini, sulh hâkiminin kararından itibaren en geç bir yıl içerisinde ödeyecek.

Kanunun uygulanması ile ilgili olarak, ihtiyaç duyulması halinde, asgari büyüklüğün altındaki tarımsal arazi ve işletmeleri asgari büyüklüklere çıkarmak veya mülkiyetten kaynaklanan ihtilafları gidermek amacıyla kamulaştırma, alım ve satım işlemleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının talebi üzerine Maliye Bakanlığı tarafından ilgili mevzuata göre yerine getirilecek.

Kendisine tarımsal işletmenin mülkiyeti devredilen mirasçılardan, diğer mirasçıların paylarının karşılığını öz kaynakları ile ödeyemeyecek durumda olanlara, bu ödemeleri gerçekleştirmek için kredi imkânları sağlanacak.

Tarımsal arazilerin satılması halinde sınırdaş tarımsal arazi maliklerinin de önalım hakkına sahip olması ve önalım hakkının kullanılmasında Türk Medeni Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanacak.

Kanunun yürürlüğünden önce vefat eden miras bırakanın terekesinde bulunan tarımsal işletmelere ait tarım arazilerinin intikal işlemleri iki yıl içinde tamamlanabilecek ve devam eden davalarda eski hükümler uygulanacak.

İşletmeye ait tarım arazilerinin intikal işlemlerinde ve mirasçılar tarafından tüzel kişilik kurulan işletmelerde, damga vergisi, harç gibi masraflar için muafiyetler sağ