Elbistan’ın yeşil buğdayı 'firik bulgur' oluyor

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ve Arap ülkelerinde sofraların vazgeçilmezi olan buğday firiğinden elde edilen ‘firik bulgur’ için hasat başladı.

Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde yüzlerce dönüm yeşil buğday, firik bulgur yapımı için kullanılmaya başlandı. Traktörlerle biçilen ve ütülen buğday, birçok işlemden geçtikten sonra sofralara firik bulguru olarak geri dönüyor.  Elbistan ovasında üretilen yıllık 200 bin ton buğday, Elbistan, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki fabrikalarda özellikle makarna ve un yapımında kullanılıyor. Elbistan’da yetişen buğdayın bu genel kullanım alanlarının dışında özel bir kullanım alanı daha bulunuyor. O da buğday firiği. Elbistan, son dönemde özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ve Arap ülkelerinde sofraların vazgeçilmezi olan buğday firiğinden elde edilen ‘firik bulgur’ için tercih edilen bir bölge haline geldi. Talep artınca Elbistan’daki çiftçiler de yetiştirdikleri buğdayı normal hasadı beklemeden firik buğday olarak satıyorlar. Yüzlerce dönüm buğday, Gaziantep ve Adıyaman’dan gelen firikçilere satılıyor. Firik buğday için kullanılacak arazilerin dönümü 500-600 liradan alıcı buluyor. Firik buğdayın kilosu ise 2-2,5 liradan satılıyor.

Firik buğday hasadı nasıl yapılıyor

Firik buğdayın Elbistan’daki hasadını ise Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesinden gelen 30 kişilik bir ekip yapıyor. 40 dereceye ulaşan sıcakta kendi aralarında iş bölümü yapan işçiler, bir yandan buğdayı biçiyor bir yandan başakları harman haline getiriyor, bir yandan yakıyor bir yandan da biçerdöverle tane haline getiriyor. Hasat süresi 15 gün olan buğday firiği yapmanın yörelere özgü çeşitli yöntemleri var fakat temel prensip yeşil buğday başakları ile ateş ve dumanı bir araya getirmek. Buğday firiği, Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bilinen ve daha çok kullanılan, buğdayın olgunlaşıp kurumadan elde edilen bir üründür. Olgunlaşmış fakat hala yeşil olan buğday başakları köklerinden 10-15 cm üstten kesilerek desteler halinde toplanır. Toplanan bu desteler, sapların tutuşturulmasıyla yakılan ateş üzerinde ütülür. Yani, buğday başağı tanelerinin saklı olduğu kılçıklı kısmı ateş üzerinde kavrulur. Kavrulan destenin sapı, buğday kellelerinden kesilerek ayrılır. Ayrılmış buğday kelleleri, biçerdöver yardımıyla temizlendikten sonra geriye kalan tanelerin ismi firiktir. Firik buğday, sap alevi üzerinde ütüldüğü için yanan sapın çıkardığı duman ile islenmiş ve güzel bir tada kavuşmuş oluyor. Firik bulgur, pilav ve ‘simit’ denilen şekli ile de çiğ köfte yapımında yoğun bir şekilde kullanılıyor.

"Kilosu 2-2,5 liradan satılıyor"

Adıyaman’dan Elbistan’a firik yapmak için gelen işçilerden Mevlüt Yılmaz, firiğin zor ve zahmetli bir sürecin ardından sofralarla buluştuğunu söyledi. Firik yapmak için 3 yıldır Elbistan’dan buğday aldıklarını belirten Yılmaz, “Burada tam yetişmemiş yeşil buğdayı makinelerimiz biçiyor. Diğer arkadaşlarımız da ütüyor. Daha sonra da biçerdövere vereceğiz. En son da çuvallayıp Gaziantep’e götüreceğiz. Orada değirmenden geçiyor. Bulgur haline geliyor. Gaziantep ve dış ülkelere satılıyor. Bir de bunun ufak simit denilen cinsi oluyor onu da çiğköftelik ayırıyorlar. Firikten üretilen buğday biraz ağır olur. Normal bulgurla karıştırılıp tüketiliyor” şeklinde konuştu.