Şanlıurfa’da ivesi koyunların verimi ıslahla artıyor

Türkiye'de küçükbaş hayvancılığın önemli merkezlerinden Şanlıurfa'da yürütülen "İvesi Koyununun Halk Elinde Islahı Projesi" sayesinde koyunların süt ve et kapasitesi artırılırken, üreticilere de önemli destekler sağlanıyor.

Şanlıurfa’da GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün yürüttüğü "İvesi Koyununun Halk Elinde Islahı Projesi" ile koyunların süt ve et kapasitesinde önemli artış sağlandı.

Bölgede özellikle Şanlıurfa çevresinde rağbet gören ve "Arap koyunu" olarak da adlandırılan ivesi cinsi koyunlar, kentteki birçok besici tarafından yetiştiriliyor.

Yüksek süt verimi ve etinin lezzetiyle bilinen koyunlardan besicisinin bilinçsiz uygulamaları nedeniyle istenilen verim elde edilemeyince Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) koordinesinde "İvesi Koyununun Halk Elinde Islahı Projesi" geliştirildi.

Yaklaşık 10 yıldır yürütülen ve 18 bin ivesi koyun üzerinde uygulanan çalışmayla hayvanların süt ve et kapasitesi artırıldı.

Bugüne kadar 84 besicinin yararlandığı ve ciddi desteklerin ödendiği proje sayesinde hayvancılığa ilgi artarken, üreticiler damızlık özelliği yüksek koyunlar sayesinde daha iyi gelir elde etmeye başladı.

Proje Koordinatörü Veteriner Hekim Reşit Demir, Şanlıurfa'nın hayvancılık açısından elverişli olduğunu ve çok sayıda ailenin geçimini bu şekilde sağladığını belirtti.

"Süt verimini 250 kiloya kadar çıkardık"

Şimdiye kadar üreticilerin geleneksel yöntemlerle bu işi yaptığını ve yeterince verim alamadığını ifade eden Demir, verimi artırmak amacıyla faaliyete geçirilen proje sayesinde yüksek verimli koyun sürüleri elde etmeyi başardıklarını dile getirdi.

Demir, geliştirilen projeler sayesinde hayvancılığa ilginin arttığını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Buradaki gaye, ivesi koyunlarının süt verimini artırmak, kaliteli hayvanlar elde ederek proje dışındaki diğer besicilere dağıtmak ve hayvancılığın gelişmesini sağlamaktır. İvesi koyunun süt verimi yüksek ancak çeşitli nedenlerle bugüne kadar bir koyundan laktasyon döneminde 60-100 kilogram süt alınabiliyordu. Yaptığımız çalışmalar sonucu bir koyunun süt verimini 200-250 kiloya kadar çıkardık. Normalde zaten bu koyunun süt verimi çok yüksek ama gerekli altyapı oluşturulamadığından ortalamanın altında kalmış. İnşallah bu yapılan çalışmalarla en üst seviyeyi yakalamaya çalışacağız."

Bu sayede halkın hayvancılığa yönelmeye başladığını vurgulayan Demir, "Projeyle birlikte üreticilerimizin hayvan sayıları arttı çünkü çok ciddi teşvik ve destekler var. Bu durum üreticiyi hareketlendiriyor, onlarda bir şevk oluşturuyor, işlerini daha kaliteli yapmaya başladılar." dedi.

Demir, projede yer alan hayvanların çok sıkı takip edildiğini ve her evrenin kayıt altına alındığını ifade ederek, şöyle konuştu:

"Teşvikler çok önem arz ediyor. Elit sürüde yer alan her koyuna 140 lira destek veriliyor. Koçlar için de 200 lira destek sağlıyoruz. Koyunların hangi koçla çiftleştiğini kaydediyoruz. Her yıl kuzuları tartıyoruz, doğum ağırlığını alıyoruz. Ayda bir kez koyunların sütlerini tartıyoruz. Daha sonra bu verileri üniversitedeki danışman hocalarımıza veriyoruz. Böylece damızlık değerine göre kuzuları seçiyoruz. Bu sayede her yıl bu özellikteki hayvan sayısını artırmış oluyoruz. Sonuçta sürüler yenileniyor ve kaliteli hale geliyor, yani özel koyunlardan oluşmuş oluyor, damızlık değeri yükseliyor."

Islah çalışmasının uzun soluklu bir süreç gerektirdiğini dile getiren Demir, ivesi koyununun bu bölgenin önemli bir değeri olduğunu ve kuraklığa dayanıklı bir tür olduğunu sözlerine ekledi.

"Kaliteli damızlık hayvan yetiştiriyoruz"

Projenin yürütücülüğünü yapan GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Müdürü İbrahim Halil Çetiner de Türkiye'de hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla halk elinde ıslah projelerinin yaygınlaştırıldığını kaydetti.

Bölgede de ivesi koyunuyla ilgili projenin devam ettiğini aktaran Çetiner, veterinerlerin bu projeyi titizlikle takip ettiğine dikkati çekti.

Çetiner, projeye destek vermek amacıyla kendi istasyonlarında seçkin bir sürü yetiştirdiklerini ve özellikle süt veriminin ıslahına yönelik çalışmalar yürüttüklerini vurgulayarak, "Bu şekilde biz bir elit sürü oluşturup bu sürüden halk elinde ıslaha kaliteli damızlık hayvan vermeyi amaçlıyoruz. Burada birinci öncelik süt veriminin arttırılması. Bu nedenle çeşitli dönemlerde süt tartımları yapılıyor. Amacımız süt verimi ve damızlık özellikleri yüksek en iyi sürüyü oluşturmak ve bu sürüden halk elinde ıslaha kaliteli hayvan desteği sağlamaktır." diye konuştu. 

Besici Seyfi Çiçek de projeden önce bölgede birçok kişinin hayvanlarını satmaya başladığını, son yıllarda destekler sayesinde vatandaşların yeniden hayvancılığa yöneldiğini anlattı.