Kırsal kalkınmaya destek

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı üreticileri desteklemeyi sürdürüyor. Son olarak Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Projesi kapsamında girişimcilere ödemeler yapılmaya başlandı. Peki, kırsal kalkınma desteklemesi nedir ve kimler bu destekten faydalanabiliyor? Tarım Reformu Genel Müdür Yardımcısı Faruk Fıratoğlu kırsal kalkınma çalışmalarını tüm detaylarıyla Web Tarım TV'ye anlattı.

Haber: Ercan AKSOY

Kamera: Ümit YILDIRIM

Fotoğraf: İbrahim BAĞCI

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Projesi'nden faydalanmaya hak kazananlara ödemeler yapıldı.

Üreticilere verdiği desteklerle her zaman onların yanında olan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı son olarak Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme Projesi kapsamındaki ödemeleri gerçekleştirdi. Bu yıl yayınlanan 11. etabın sonuçlarına göre 2 bin 467 yatırımcı yaklaşık 1,1 milyar TL'lik yatırım tutarı karşılığında hibe sözleşmesi imzalamaya hak kazandı.

Tarım Reformu Genel Müdür Yardımcısı Faruk Fıratoğlu, kırsal kalkınma, Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Projesi'ni Web Tarım TV'ye anlattı.

- Kırsal Kalkınma nedir?

Kırsal kalkınma girişimleri ülkemizde 1970'lerin ikinci yarısında kırsal kalkınma olarak tanımlanmış ve sosyal ve ekonomik bir politika alanı olmuştur. Kırsal kalkınma politikasının temel amacı kırsal kesimdeki asgari refah düzeyinin ülke ortalamasına yakınlaştırılması ve kırsal toplumun iş ve yaşam standartlarının kentsel alanlarla uyumlu olarak ancak kendi yöresinde geliştirilmesi ve bunun da sürdürülebilir kılınmasıdır. Yani kısaca kırsal alanda yaşayan insanların ekonomik ve sosyal refah ile yaşam kalitesinin artırılması sürecidir; kırsal kalkınma aslında bir süreçtir.

Bu itibarla Bakanlığımızın önemli bir stratejik hedefi vardır. Tarımsal altyapı ve kırsal kalkınma. Kırsal kalkınmayı üç ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar iç kaynaktan desteklenen projeler, dış kaynaktan desteklenen projeler ve bölgesel kalkınma projeleri.

İç kaynaklardan desteklenen projelerin başında Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı geliyor. İkincisi genç çiftçi projesi, üçüncüsü bölgesel kalkınma projeleri; KOP, GAP, DAP gibi eylem planları kapsamında özellikle hayvansal ve bitkisel üretime yönelik projeler. Bir de sübvansiyon kredilerini de bu kapsamda sayabiliriz. Bunun dışında bölgesel kalkınma projeleri de var, Artvin-Ardahan-Kars projesi gibi. IPARD'da (Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı-Kırsal Kalkınma Programı) destekleme oranı yüzde 75'e kadar ulaşmaktadır. Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı'nda ise hibe desteği oranı yüzde 50'dir.

IPARD-2 programı da bilindiği gibi uygulanmaya başlandı. Avrupa Birliği Komisyonu tarafından da akredite edildi. Sözleşmeye hak kazanan yatırımcılar açıklandı. IPARD-2'nin 801 milyon TL bütçesi var. İç finansman ya da eş finansman denilen milli bütçeden yapılan destekle de 1 milyar 45 milyon Euro bir bütçeye sahip olacak.

Kırsal kalkınmadaki asıl amacımız, bir kere tarımsal yatırımı artırmak istiyoruz. Tarıma dayalı sanayinin geliştirilerek küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesini amaçlıyoruz. Tarımsal pazarlama altyapısını geliştirmek istiyoruz. Gıda güvenliğini sağlamak istiyoruz. Kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluşturulmasını amaçlıyoruz. Kırsal alanda yaşayan insanların gelir düzeyinin artmasını ve bu şekilde kırsal alanda yaşayan insanların sürdürülebilir bir tarımsal faaliyet yürütmesini amaçlıyoruz.

- Üretici ve girişimciler bu projelere nasıl başvurabiliyor?

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı'ndaki projeler daha büyük kapsamlı projelerdir. Bütçeleri büyüktür, yani 4-5 milyon TL'lik projelerdir. Yatırımcılar kendileri de yapabilirler ama daha çok proje büroları aracılığıyla yaptıklarını biz gözlemliyoruz.

2006 yılından itibaren Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında 10 etap uyguladık. İçerisinde makine ekipman, ekonomik yatırımlar ve sulama desteklerinin de olduğu 282 bin projeye yaklaşık 3,2 milyar TL hibe desteği ödedik. Burada şunun altını çizmek isterim, yüzde 50 hibe desteği yapıyoruz ama yapılan yatırım hibe desteğinin iki üç misli yapılıyor. Kırsal alanda bu anlamda Bakanlığımız büyük bir yatırım atağı yaptı. Bu sayede de 90 bin kişilik bir istihdam oluşturulmuştur bu projelerle.

Tarım Reformu Genel Müdürlüğü olarak bir etki analizi yaptırdık bu projelerle alakalı olarak. Yüzde 90'dan fazla projenin çalıştığını, üretim yapıldığını, insanları istihdam ettiğini de gözlemledik.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı çok büyük bütçesi olan, çok da rağbet gören, genel bütçeden uygulanan bir projedir. Bu yıl da 11. etabın sonuçlarını yayınladık. 2 bin 467 yatırımcı yaklaşık 1,1 milyar TL'lik yatırım tutarı karşılığında hibe sözleşmesi imzalamaya hak kazandı. İl müdürlüklerimiz bu kapsamda yatırımcılara tebligatta bulunacaklar ve yatırımcılarımız il müdürlüklerine giderek hibe sözleşmelerini imzalayacaklar, yatırımlarına başlayacaklar. Geçmiş yıllardaki deneyimlerimizden de yola çıkarak yatırımların bitirilme süresini bu yıl biraz daha uzun tutarak 31.08.2018 olarak belirledik.

- 2017 yılı için kırsal kalkınma yatırımlarını destekleme programında ne tür yenilikler mevcut?

Bu sene Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı'nda bazı yenilikler de yaptık. Daha çok küçük çiftçilerimiz de yararlansın diye çiftlik geliştirme faaliyetleri adında bir yatırım konusu başlığı açtık. Aslında Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı iki eksende yürüyor. Bir ekonomik yatırımlar dediğimiz daha büyük kapsamlı projeler, bir de kırsal kalkınma altyapı yatırımları. Ekonomik yatırımlar içerisinde çiftçilerin üretmiş olduğu tarımsal ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik tesisler kurulması bulunuyor. Bunlar yeni tesis olabilir, yarım kalmış bir tesisin tamamlanması olabilir, mevcut bir tesisin teknolojisinin yenilenmesi şeklinde olabilir ya da kapasite artırımı yapılıyor olabilir. Bunlarda üst limitimiz 2 milyon TL ve üreticilerimiz yaklaşık yüzde 50'sin yani 1 milyon TL'yi hibe desteği olarak alabilirler bu yatırım konularında.

Yenilenebilir enerji bizim son yıllarda çok önem verdiğimiz bir konu. Yeni sera yapımına destek veriyoruz bir de mevcut yatırımların elektrik enerjisi giderlerini düşürmek için yenilenebilir enerji kaynaklarında yatırım yapmalarına da destek veriyoruz. Bunlar rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal kaynaklar ve bir de biyogaz olarak dört ana başlıkta. Bir de tarımsal üretime yönelik tesislere yine ekonomik yatırımlar kapsamında destek veriyoruz. Burada koyun, keçi gibi küçükbaş veya büyükbaş hayvancılık tesisleri olan ahıl ve ağıllar için yapılan yatırımlara yönelik destek var. Bir de hayvansal ve bitkisel orijinli gübrelerin işlenmesi ve paketlenmesine yönelik de bir yatırım konusu var.

"IPARD olmayan illere pozitif ayrımcılık yapıyoruz"

İkincisi ise kırsal ekonomik altyapı yatırımları dediğimiz ve bu sene yeni başlıklar açtığımız ve özellikle küçük çiftçilere yönelik bir yatırım konusu başlığı. Bunda da mesela kırsal turizm var. Kırsal turizmi ilk defa 11. etapta koyduk. Aslında IPARD illerinde uygulanan bir tedbirdi. Biz ilk defa genel bütçe imkânlarıyla IPARD olmayan 39 ilde koyduk. Burada şunu da açıklamak isterim. Aslında IPARD biliyorsunuz ülkemizde 42 ilde uygulanıyor. Bakanlık olarak 81 ilde uygulamak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Biz de IPARD uygulanan yerlerle uygulanmayan yerler arasındaki farkı ortadan kaldırmak için çalışmalar yaptık. Biz de Genel Müdürlük olarak IPARD olmayan illere pozitif ayrımcılık yaparak farkı hemen hemen ortadan kaldırdık. Şöyle ki, IPARD olmayan ilde 15 yatırım konusunda müracaat edilirken IPARD olan ilde sadece 8 yatırım konusunda müracaat ediliyor. Burada da kırsal turizmi ilk defa IPARD olmayan illere koyduk. Bir de çiftlik faaliyetlerini geliştirme konusu. Bu bizim bu sene çok önemsediğimiz bir yatırım konusu. Özellikle küçük çiftçilerimize yönelik. Mesela çiftlik gübresi depolama, yaylacılar ve gezginci arıcılar için güneş paneli, bitkisel üretime yönelik plastik yüksek tünel, meyvelerde dolu zararını önleyici sistemler, çiftlik içerisinde üretilen ürünler. Bunda ise üst limitimiz 500 bin lira. Yani yatırımcı 250 bin lira destek alacak. Yaptığımız araştırmada da bu para fazlasıyla yetebiliyor. Bir de el sanatları var, bilişim sistemleri var. Bunu da ilk defa koyduk. Özellikle sürü yönetimi sistemi diye. Bunda da üst limit 500 bin lira, 250 bin lira destek alabiliyorlar yani. Bir de özellikle su ürünleri kooperatiflerimize yönelik mezat programı. Buna dair de müracaatlar var. İnşallah çok başarılı bir şekilde uygulayacağız.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında basınçlı sulama destekleri de veriyoruz Sulama Dairesi Başkanlığımız aracılığıyla. Bu sene çok sayıda müracaat olduğunu biliyorum. Sayın Bakanımızın talimatı da bu yönde. Mesela biz genç çiftçi projelerinde de sulama sistemlerini basınçlı sulama verdik. Su kaybı olmasın diye.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı'nda bugüne kadar yani 2006 yılından itibaren toplamda 7 bin 636 proje gerçekleştirildi. Yaklaşık 2 milyar TL destek ödendi. Alternatif enerji üretimi için 92, bitkisel ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesine yönelik 2 bin 914 proje gerçekleştirilmiş. 561 adet çelik silo yaptırmışız, 404 adet soğuk hava deposu yaptırmışız ki özellikle bitkisel üretimde soğuk hava deposu ülkemizin önemli bir ihtiyacıdır. Tarımsal üretime yönelik sabit tesisler dediğimiz özellikle hayvancılık için ahır, ağıl gibi 1466 adet, yenilenebilir enerjiyi kullanan seralardan 298 adet yapmışız. Dolayısıyla 7 bin 636 adet biten projemiz var. Aslında bu sayı her geçen gün artıyor.

Proje Konusu

Biten Proje Sayısı

Ödenen Hibe Tutarı

Alternatif Enerji Üretimi

92

51.860.326

Bitkisel Ürün İşlenmesi, Paktl. ve Depolanması

2.914

841.358.557

Çelik Silo (Tarımsal Ürünlerin Depolanması)

561

161.513.393

Hayvansal Ürün işlm., Paktl. ve Depolanması

1.182

311.546.461

Hayvansal ve Bitki. Orjinli Güb İşl. Pkt. ve Dpl.

33

19.463.746

Soğuk Hava Deposu

404

103.347.278

Su ürünleri işlenmesi, paket. ve depolanması

56

16.001.947

Tarımsal Üretime Yönelik Sabit Yatırımlar

1.466

298.376.707

Toplu Basınçlı Sulama Yatırımları

630

98.754.448

Yenilenebilir Enerji Kullanan Seralar

298

79.278.034

Genel Toplam

7.636

1.981.500.898

Proje Niteliği

Proje Sayısı

Ödenecek Hibe Miktarı

Kısmen Yapılmış (Tamamlama)

114

71.314.433

Teknolojik Yenileme veya Kapasite Artırımı

1.371

372.212.158

Yeni Tesis

982

656.856.662

Genel Toplam

2.467

1.100.383.253

Fıratoğlu'ndan müjde: "12. Etap tebliği yakında yayınlanacak"

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı'nda da bunu buradan müjdeleyebiliriz; 12. etap tebliğ çalışması Sayın Bakanımızın talimatı doğrultusunda devam ediyor. Kısa bir süre içerisinde çalışmayı tamamlayıp tebliği yayınlayacağız ve yatırımcıların müracaat etmelerini sağlayacağız. Bütün yatırımcılar hibe desteği ödemesine hak kazanamıyorlar. Bir sonraki bu çıkacak tebliğde de hibe desteği ödemesinden hak kazanırlar diye ümit ediyorum.